© ID/ Wouter Van Vooren
Na een intensief traject met de betrokken burgemeesters, externe professoren en een intendant, besloot de Vlaamse Regering op 18 november 2022 om het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) voor de Ventilus-verbinding op te starten. Deze verbinding zal elektriciteit opgewekt door windmolens op zee vervoeren naar het binnenland. Over het voorkeurstraject dat deze verbinding zal afleggen, loopt nog tot eind oktober een onderzoek. Vooraleer het project echter verder zou kunnen gaan, eiste de Vlaamse Regering een steviger pakket aan compensatiemaatregelen.
Geen hulp van federaal niveau
Minister Demir vroeg aan de federale minister voor Energie Tine Van der Straeten (Groen) om samen te werken in dit dossier. Tot Demirs teleurstelling werd elk verzoek door haar federale evenknie afgewezen. Nochtans is deze hoogspanningslijn cruciaal voor de windparken op zee en de energietransitie. Minister Demir nam daarom zelf het initiatief en onderhandelde de voorbije maanden met hoogspanningsbeheer Elia en regulator CREG. “Vlaanderen bewijst in deze wel degelijk dat ze haar nek durft uit te steken om te komen tot resultaten”, klinkt het bij Demir. Dit resulteerde in een akkoord waarvoor de Vlaamse Regering vandaag groen licht gaf.
De compensatiemaatregelen
Het akkoord bepaalt dat de zone waarin mensen hun woning of bouwgrond aan Elia willen verkopen uitgebreid wordt van 35 naar 100 meter. Deze uitbreiding geldt ook voor bedrijven waarvan de commerciële impact op hun bedrijfsactiviteiten of toekomstige bedrijfsuitbreidingen in het gedrang komen. Omwonenden die visuele hinder ondervinden door de hoogspanningslijn krijgen een verhoogde compensatievergoeding. Deze wordt in bepaalde gevallen opgetrokken tot een kwart van de waarde van het eigendom.
(Landbouw)bedrijven genieten van een aparte regeling waarbij Elia overgaat tot de aankoop van een deel van het terrein dat nodig zou zijn voor de bovengrondse infrastructuur. Bedrijven kunnen echter kiezen om niet te verkopen en overgaan tot een regeling van erfdienstbaarheid. Zij hebben overigens ook recht op een vergoeding wanneer overspanningen de commerciële activiteiten hinderen. Tot slot krijgt elke landbouwer eveneens een vergoeding als die gehinderd wordt in de exploitatie van zijn grond.
Gemeenschaps- en Landschapsintegratiefonds
Naast de compensatiemaatregelen komt er ook een Gemeenschaps- en Landschapsintegratiefonds. Dit fonds zou ervoor moeten zorgen dat investeringen voor de omgeving en leefkwaliteit van de omwonenden aangezwengeld wordt. Lokale besturen krijgen uit dit fonds een bedrag afhankelijk van de hoeveelheid kilometers hoogspanningslijn er op hun grond staat. Hoewel het fonds al bestond, wordt die nu uitgebreid via een gemengde financiering. Elia staat garant voor 437.100 euro. Per kilometer komt daar nog 175.000 euro bij. Het overige bedrag, ongeveer 38,5 miljoen euro, vloeit vanaf 2027 vanuit het Vlaamse Energiefonds.
Eens het Ventilus-project af is, verliest ongeveer 147 kilometer aan bovengrondse, lage spanningslijnen zijn nut. Elia zal zich ertoe engageren om deze gefaseerd af te breken of maximaal ondergronds te brengen.
