© Fotografie An Clapdorp
3M ligt al meerdere maanden onder vuur. De voorbije maanden poogde Demir vanuit 3M vrijwillige engagementen te bekomen voor de vervuiling met PFOS die het veroorzaakte. Daarbij kwam een tweetal weken geleden aan het licht dat 3M de gevaarlijke stoffen MeFBSA, MeFBSAA en PFBA in zijn bedrijfsafvalwater loosde, zonder dat de vergunningverlenende of toezichthoudende overheid hiervan in kennis werd gesteld. Op 27 augustus 2021 werd daarom door de Omgevingsinspectie een veiligheidsmaatregel opgelegd om deze lozingen per direct te stoppen.
3M weigert op vragen te antwoorden
Tot op heden blonk 3M niet uit in de voortvarendheid om met voorstellen over de brug te komen. Het schouwspel tijdens de onderzoekscommissie van afgelopen vrijdag, waarbij 3M weigerde om te antwoorden op vragen of beweerde niet te kunnen antwoorden op vragen, was voor Demir de druppel.
3M al tientallen jaren op de hoogte van gevaren
Intussen blijkt ook dat zowel 3M Company als 3M Belgium al vele decennia wisten dat er ernstige gevaren aan de productie en verspreiding van PFOS en andere PFAS verbonden zijn. Documenten die publiek werden naar aan leiding van de procedures in Amerika maken melding van onderzoeken door 3M Company vanaf de jaren 1950 en inzonderheid van bloedonderzoeken bij de werknemers van 3M Belgium in de jaren 1980. Ook uit de zelfcontrolegegevens van 3M blijkt dat het bedrijf al langer op de hoogte was van de concentraties aan niet-vergunde stoffen. 3M Belgium liet volgens minister Demir systematisch na de bevoegde overheden, haar eigen werknemers, alsook de omwonenden van de fabriek te informeren over de resultaten van deze onderzoeken en het voortschrijdend inzicht inzake de gevaren van PFOS en andere PFAS voor mens, dier en milieu.
Zuhal Demir stelt 3M formeel in gebreke
3M Belgium, moederbedrijf 3M Company en hun bestuurders worden formeel in gebreke gesteld om tegen uiterlijk 1 oktober 2021 met antwoorden over de brug te komen. Concreet verwacht minister Demir klaarheid over de middelen waarmee 3M de Vlaamse belastingbetaler volledig schadeloos stelt, over de manieren waarop het zijn vervuiling zal opkuisen en alle informatie over de mogelijke gevaren waar 3M kennis over heeft.
Bestuurders ook persoonlijk aansprakelijk
Zuhal Demir en haar juristen zijn van mening dat ook de bestuurders aansprakelijkheid dragen voor de eventuele onrechtmatige daden die ze hebben gedaan, ook al kaderden die binnen hun bestuurstaak. “Onder meer het overschrijden van de lozingsnormen voor PFOS (en/of andere PFAS), de laattijdige uitvoering van de opgelegde voorwaarden in het kader van het bodemsaneringsproject, het niet nemen van de nodige preventieve maatregelen, het niet nakomen van de kennisgevingsverplichting na ontstaan van milieuschade, het miskennen van de milieuzorgplicht in het kader van vergunningen door het achterhouden van informatie en het minimaliseren van gezondheids- en milieurisico´s doen persoonlijke aansprakelijkheid in hoofde van de bestuurders ontstaan op burgerrechtelijk en stafrechtelijk vlak”, klinkt het.
Wat als het 3M er niet op ingaat?
Indien het bedrijf niet ingaat op deze ingebrekestelling, dan zal minister Demir binnen de Vlaamse Regering het gesprek aangaan en overwegen om procedure(s) in te stellen om de multinational strafrechtelijk, burgerrechtelijk en/of administratiefrechtelijk te laten vervolgen. Daar zijn volgens Demir verschillende mogelijkheden voor. Zo is het achterhouden van informatie, het minimaliseren van de risico´s en het beletten of vertragen van het nemen van beleidsmatige en regelgevende initiatieven vervolgbaar, alsook het niet voldoen aan de algemene zorgvuldigheidsverplichting die voorzien is in onze wetgeving.
Ook overleg met Zeeland
Demir laat nog weten dat ze de komende weken ook overleg heeft met de Noorderburen van het Nederlandse Zeeland met betrekking tot 3M met als doel elkaar volledig en correct te informeren over de stand van het dossier. De veiligheidsmaatregel van twee weken geleden, alsook de aanmaning om een nieuwe vergunningsprocedure te doorlopen, blijft van kracht.
