Vlaamse Regering keurt bijkomende klimaatmaatregelen goed: méér doen voor minder CO2

“Niemand verwacht voor onze beslissingen een staande ovatie, het blijven uiteindelijke harde noten om te kraken, maar: we doen nu wat we móeten doen. De politiek mag moeilijke beslissingen niet uit de weg gaan. Liever moeilijke knopen doorhakken dan loze beloftes doen. Dat is onze ambitie en dat maken we vandaag waar”, zegt coördinerend minister Zuhal Demir. 

Overheid geeft goede voorbeeld

Dit Vlaamse beleid staat in schril contrast met het federale Vivaldi-beleid dat de CO2-uitstoot zal verhogen door kerncentrales te sluiten en gascentrales te openen. Zo kiest Vlaanderen ervoor om maximaal subsidies stop te zetten die gaan richting fossiele brandstoffen, met het oog op het verlagen van de elektriciteitsfactuur en het steunen van de energietransitie. De overheid zal bovendien telkens het goede voorbeeld geven, onder meer door de vloot van De Lijn te vergroenen en zware investeringen te doen in fietsinfrastructuur en de renovatie van de eigen gebouwen. Verder worden extra klimaatmaatregelen genomen in die sectoren waar Vlaanderen de grootste impact heeft: transport, gebouwen, landbouw en de sectoren die niet onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) vallen.

Energiezuinige gebouwen

Eerder besliste de regering al om een renovatieverplichting in te voeren voor de niet-residentiële sector, zoals banken en kantoorgebouwen, tot een EPC-label C. Vandaag verhoogt ze haar inspanningen. Om halfopen en open bebouwing te verhuren, gelden vanaf 2025 strengere minimale woningkwaliteitsnormen waarbij minstens een label F bereikt wordt, en voor appartementen label E. In de particuliere sector focust de regering op de meest energieverslindende gebouwen: bij het aankopen van een energieverslindende woning met E-label of slechter wordt gevraagd om te renoveren tot minstens een D-label. 
De overheid voorziet een renteloos renovatiekrediet bovenop bestaande premies. Verder komt er een lening met negatieve rente voor eigenaars die renoveren tot een label C, B of A. 

Duurzaam vervoer

Vandaag gebeurt nog 65 procent van de verplaatsingen per auto. We willen het aantal duurzame verplaatsingen vergroten en zetten de actieve weggebruiker centraal. We investeren daarom ten volle in veilige, comfortabele fietsinfrastructuur. Vlaanderen wil haar wagenpark ook sneller elektrisch maken. De Vlaamse Regering bepleit dat voor nieuwe inschrijvingen vanaf 2029 enkel nog zero-emissievoertuigen worden ingeschreven. Tegen 2030 moeten er 100.000 (semi-)publieke laadpunten zijn. De afspraken over de elektrische auto’s zijn onderworpen aan de opschortende voorwaarden van haalbaarheid én betaalbaarheid. Ook het openbaar vervoer en het vrachtvervoer moeten vergroenen.

Landbouw en industrie

Zowel de landbouw als de industrie moet 10 procent méér inspanningen leveren om de CO2-uitstoot terug te dringen. De landbouwsector moet haar uitstoot met 31,3 procent verminderen tegen 2030 in vergelijking met 2005. De industrie moet haar uitstoot met 36,5 procent verminderen. Daarbij hoort ook dat de methaanuitstoot met 30 procent zal dalen tegen 2030. 

Warmtepompen

Via een aardgasheffing op ondernemingen en niet-residentiële gebouwen betalen ondernemingen mee voor de verlaging van de elektriciteitsfactuur van de kleine verbruikers, hetgeen het gebruik van warmtepompen zal aanmoedigen. Om warmtepompen te stimuleren wordt de premie voor hybride warmtepompen verhoogd van 800 naar 1500 euro en voor warmtepompen naar 1500 naar 2250 euro voor alle bestaande woningen. De verdere verlaging van de elektriciteitsfactuur door kosten uit de factuur te halen blijft voorop staan. Aan de VREG wordt gevraagd om een voordeliger distributienettarief voor warmtepompen in te voeren. Vanaf 1 januari 2023 komt er een verplichting voor de plaatsing van hybride warmtepompen bij nieuwbouw waarvoor de stedenbouwkunde vergunning nog moet afgeleverd worden. Vanaf 1 januari 2026 mogen er geen nieuwe gasaansluitingen meer bij nieuwbouw aangesloten worden.

Elektriciteitsfactuur en subsidie fossiele brandstoffen

Subsidies voor fossiele brandstoffen gaan maximaal op de schop, zoals warmtekrachtkoppeling in de landbouw en industrie vanaf 1 januari 2023. Daardoor verdwijnt er op kruissnelheid 170 miljoen euro per jaar uit de elektriciteitsfactuur. Met dergelijke taxcut worden technologieën als warmtepompen interessanter. Vanaf 1 januari 2022 wordt de subsidieregeling voor microwarmte-krachtinstallaties en brandstofcellen op fossiele brandstoffen ook stopgezet, op 1 juli 2022 verdwijnen dan weer de subsidies voor nieuwe fossiele gasaansluitingen bij nieuwbouw.

Lokale besturen

Het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) van minister Somers wordt aangescherpt. De huidige doelstelling van -40 procent wordt vanuit de voorbeeldrol van lokale besturen verhoogd naar -55 procent CO2-emissies in eigen gebouwen, infrastructuur en mobiliteit. De collectieve renovatiedoelstelling wordt herbekeken na duidelijkheid over de structurele vervolgstappen inzake renovatieplicht, flankerend beleid en een structurele taxshift van elektriciteit naar fossiele brandstoffen. Er komt tegen 1 januari 2026 ook een afbouw van lokale heffingen op elektriciteit (zoals op masten en sleuven van ELIA) en vanaf nu geldt een verbod om nieuwe lokale heffingen op te leggen. Dat verlaagt de elektriciteitsfactuur met 11 miljoen euro per jaar.

Afval

Er komt een bijkomende inspanning voor minder afvalverbranding: -9 procent extra in 2030. 220.000 ton extra uit het restafval houden wil immers zeggen een daling van de hoeveelheid restafval naar verbranding met 35 procent (in plaats van 25 procent) tegen 2030.

Vlaams Klimaatfonds

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir stelt bovendien via het Vlaams Klimaatfonds 162 miljoen euro beschikking van haar collega’s voor klimaatmaatregelen in 2022. Elke minister kan daar vanaf 1 januari een beroep op doen, op voorwaarde dat ze er eigen middelen naast leggen via cofinanciering. Op die manier worden volgend jaar meer dan 300 miljoen euro klimaatmaatregelen beoogd.