© Getty Images
“Ah”. Dat waren de legendarische eerste woorden die Europees Klimaatcommissaris Frans Timmersmans tegen me uitsprak toen ik hem in 2019 vertelde dat Vlaanderen het belangrijk vindt dat ons klimaatbeleid betaalbaar blijft voor de mensen. Schamper en een beetje denigrerend. Om vervolgens zijn intussen gekend riedeltje te brengen. Een Hollandse versie van ‘harder, better, faster, stronger’. De klimaat-editie. Een kruising tussen een percentagejackpot en doemscenario’s. Met een pikant sausje van angstzaaierij.
Nochtans doet hij een beetje denken aan een vrolijke kerstman. Een gezellige, stevige man met een grijs baardje. En tof in de omgang is hij ook wel. Dat mocht ik zelf ervaren toen ik dit voorjaar samen met hem bomen ging planten. Maar net zoals bij de kerstman weet je nooit welke kadootjes hij meebrengt in zijn (wellicht zero-emissie) slee. Brengt hij dromen in vervulling of zorgt hij voor een nachtmerrie? Hoe nobel de bedoelingen ook zijn.
Als het van Frans afhangt, komt er een nieuwe CO2-taks op gebouwen en transport. Wie fossiele brandstoffen gebruikt om zijn woning te verwarmen of voor zijn wagen zal veel meer moeten betalen, zodat huishoudens richting andere energiebronnen worden geduwd. Het systeem bestaat al voor energieintensieve bedrijven. Frans zei aan de start dat het allemaal ‘best wel meevalt’, maar tegelijk deed hij die CO2-prijs de voorbije jaren maal dertien gaan, waardoor ook de elektriciteitsfactuur van ons allemaal fors steeg. Bedrijven rekenen door aan hun klanten, nietwaar? De bijkomende taks waar Frans van droomt zou voor alleenstaanden en gezinnen gemiddeld tot ongeveer 460 euro extra kosten per jaar. Slik.
“Niets aan de hand”, zei onder andere mevrouw Khattabi. Zij is voor Frans wat de ‘kleine helper’ of het elfje voor de kerstman is. Er komt een klimaatbonus, centen die alle extra taksen zullen compenseren. Jawel, mijn wenkbrauw fronste even hard als de uwe. De Vlamingen zouden door de plannen van Frans tot 1,2 miljard moeten geven aan een Sociaal Klimaatfonds, maar zouden slechts tot €850 miljoen ‘klimaatbonus’ ontvangen. Netto verliezen we dus €420 miljoen. Hoe je dat verkoopt als bonus blijft me een raadsel. Elfje of niet.
Maar, tegen al die zaken protesteren is ‘not done’. Je verwordt tot een baarlijke duivel. Een klimaatnegationist, zelfs. Zelfs als je tegelijk straffere klimaatmaatregelen neemt dan alle elfjes van Frans samen. Het is iets waar ik mee heb leren leven. Omdat het zo gelogen is, dat de mensen die ballon zelf doorprikken.
De voorbije jaren bleef ik op de nagel kloppen. De elfjes bleven terugschieten. Tot gisteren. De plannen van Frans kregen geen goedkeuring in het Europees parlement. Verschillende elfjes kwamen in het team van deze zogenoemde ‘baarlijke duivel’ en eisen dat huishoudens ontzien moesten worden. Het is voor hen al moeilijk genoeg. Frans moet zijn huiswerk opnieuw maken. Mijn enige reactie daarbij is “Ah”.
Lieve Frans, een klimaatplan zonder oog voor de gevolgen voor alleenstaanden en gezinnen is geen plan, maar een luchtkasteel. Als we écht stappen vooruit willen zetten voor het klimaat, zal het ook een sociaal verhaal moeten zijn. Anders gaat het niet lukken. Het Europees Parlement bewees dat deze week.
Doe dromen uitkomen, Frans, in plaats van nachtmerries te veroorzaken.
Wees minder Frans. Wees meer kerstman. De elfjes zullen finaal wel mee in je slee springen.
